شیرآلات اطفاء حریق اتوماتیک یا زون اسمبلی (زون کنترل)

در دنیای پرشتاب امروز، ایمنی حرف اول را می‌زند. در میان خطرات متعددی که انسان را تهدید می‌کنند، آتش‌سوزی یکی از مخرب‌ترین و هولناک‌ترین آنهاست. به همین دلیل، سیستم‌های اطفاء حریق به عنوان بخش مهمی از تجهیزات آتش نشانی و به عنوان سپر دفاعی در برابر این بلای خانمان‌سوز، نقشی حیاتی ایفا می‌کنند. در این میان، تجهیزات زون اسمبلی یا اطفاء حریق اتوماتیک به عنوان قلب تپنده این سیستم‌ها، وظایف خطیری را بر عهده دارد. اینجا بامن آنلاین است و قصد داریم اجزاء زون اسمبلی و لیست قیمت زون اسمبلی را در اختیار شما قرار دهیم. بامن آنلاین همراه شماست.

زون اسمبلی چیست؟

زون اسمبلی (Zone Assembly) یا واحد کنترل منطقه‌ای سیستم اطفاء حریق، مجموعه‌ای از تجهیزات مکانیکی و کنترلی است که وظیفه آن مدیریت و نظارت بر جریان آب یا سیالات خاموش‌کننده در یک ناحیه مشخص (زون) از ساختمان یا تأسیسات صنعتی می‌باشد. این مجموعه معمولاً شامل تجهیزاتی مانند:

• شیر پروانه‌ای سیگنال‌دار (Butterfly Valve with Tamper Switch)
• فلوسوئیچ (Flow Switch)
• گیج فشار (Pressure Gauge)
• شیر تست و تخلیه (Test & Drain Valve)
• شیر یک‌طرفه (Check Valve)
• و کلکتور (Collector Assembly)

می‌باشد که به صورت مجتمع یا مجزا نصب می‌شوند. زون اسمبلی نقطه اتصال سیستم لوله‌کشی اصلی به زون‌های مجزای سیستم اطفاء حریق مانند اسپرینکلرها است. این سیستم با استفاده از حسگرها و شیرآلات کنترلی، کنترل دقیق جریان و وضعیت عملکرد سیستم را در هر ناحیه امکان‌پذیر می‌سازد.

هدف استفاده از زون اسمبلی

هدف اصلی از استفاده زون کنترل، تقسیم سیستم اطفاء حریق به نواحی جداگانه برای افزایش دقت، ایمنی و قابلیت کنترل بیشتر در زمان وقوع آتش‌سوزی است. این تفکیک زون‌ها مزایای مهمی دارد، از جمله:

• امکان ایزوله کردن ناحیه دچار حادثه بدون قطع عملکرد کل سیستم
• تشخیص سریع محل نشتی یا فعال‌سازی با استفاده از فلوسوئیچ‌ها
• افزایش سرعت و دقت تعمیر و نگهداری سیستم
• کاهش خسارات ناشی از آب در نواحی بدون خطر
• پایش جداگانه هر زون از طریق تابلو کنترل مرکزی یا سیستم‌های هوشمند

این قابلیت‌ها به‌ویژه در ساختمان‌های بزرگ، برج‌ها، مجتمع‌های تجاری و صنایع حساس مانند دیتاسنترها و پتروشیمی بسیار حیاتی است.

اجزای تشکیل‌دهنده زون اسمبلی

زون اسمبلی از چندین قطعه کلیدی تشکیل شده است که هر کدام نقش مشخص و حیاتی در عملکرد صحیح سیستم اطفاء حریق دارند. در ادامه با مهم‌ترین اجزای زون اسمبلی آشنا می‌شویم.

شیر پروانه‌ای سیگنال‌دار (Butterfly Valve with Tamper Switch)

این شیر وظیفه قطع و وصل جریان آب به زون مورد نظر را بر عهده دارد. سیگنال‌دار بودن آن به این معناست که هرگونه تغییر وضعیت شیر (باز یا بسته شدن) به تابلو کنترل مرکزی گزارش داده می‌شود، که برای ایمنی و پایش لحظه‌ای بسیار اهمیت دارد.

فلوسوئیچ (Flow Switch)

این قطعه یکی از مهم‌ترین سنسورهای سیستم زون اسمبلی است که جریان آب درون لوله‌ها را تشخیص می‌دهد. فعال شدن فلوسوئیچ نشانه وقوع آتش‌سوزی یا نشتی در زون مربوطه است و باعث ارسال هشدار به سیستم مرکزی می‌شود.

شیر تست و تخلیه (Test and Drain Valve)

جهت تست دوره‌ای سیستم اطفاء حریق و همچنین تخلیه خطوط لوله در مواقع تعمیرات و نگهداری از این شیر استفاده می‌شود. این شیر معمولاً ترکیبی از یک اریفیس تست و یک مسیر خروج آب است.

شیر یک‌طرفه (Check Valve)

برای جلوگیری از بازگشت جریان آب به سمت سیستم اصلی از شیر یک‌طرفه (شیر یک طرفه هشدار دهنده و یا شیر یک طرفه خودکار) استفاده می‌شود. این موضوع به حفظ فشار و جلوگیری از آسیب به تجهیزات کمک می‌کند.

گیج فشار (Pressure Gauge)

برای نظارت دقیق بر فشار آب در هر زون، گیج فشار تعبیه می‌شود. این ابزار کمک می‌کند تا در هر لحظه وضعیت پایداری سیستم را بررسی کنیم و از فشار مناسب در خطوط اطمینان حاصل کنیم.

کلکتور یا منیفولد (Collector/Manifold)

کلکتور نقش تجمیع یا تقسیم جریان آب بین زون‌های مختلف یا اجزای متعدد سیستم را دارد و از اتصالات متعدد تشکیل شده است. این بخش معمولاً پایه‌ای برای اتصال سایر تجهیزات زون اسمبلی محسوب می‌شود.

📌 نکته فنی و مهم:  تمام این اجزا باید مطابق با استانداردهای بین‌المللی نظیر UL، FM و NFPA انتخاب و نصب شوند تا عملکرد سیستم در شرایط بحرانی تضمین شود. در این بخش باید بگوییم که تمام تجهیزات بامن انلاین در بخش زون اسمبلی دارای تاییدیه UL می‌باشند.

مزایای استفاده از زون اسمبلی

استفاده از زون اسمبلی در سیستم‌های اطفاء حریق اتوماتیک، مزایای متعددی را به همراه دارد، از جمله:

• کنترل دقیق‌تر: زون اسمبلی به شما امکان می‌دهد تا جریان آب را در هر زون به طور جداگانه کنترل کنید. این امر به ویژه در ساختمان‌های بزرگ و پیچیده که دارای بخش‌های مختلف با نیازهای اطفاء حریق متفاوت هستند، بسیار حائز اهمیت است.
• ایزوله کردن سریع: در صورت بروز آتش‌سوزی، زون اسمبلی به شما امکان می‌دهد تا به سرعت زون آسیب‌دیده را ایزوله کنید. این امر از گسترش آتش به سایر بخش‌های ساختمان جلوگیری کرده و به مهار سریع‌تر حریق کمک می‌کند.
• کاهش خسارات: با ایزوله کردن زون آسیب‌دیده، زون اسمبلی به کاهش خسارات ناشی از آب به سایر بخش‌های ساختمان کمک می‌کند.
• سهولت در تعمیرات و نگهداری: زون اسمبلی با تفکیک کردن سیستم‌های اطفاء حریق، تعمیرات و نگهداری هر زون را آسان‌تر می‌کند.

انواع زون اسمبلی در سیستم‌های اطفاء حریق

زون اسمبلی‌ها با توجه به نوع کاربرد و نیاز سیستم اطفاء حریق، به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند. شناخت تفاوت این مدل‌ها برای انتخاب گزینه مناسب و بهینه‌سازی ایمنی بسیار حیاتی است.

زون اسمبلی آنی (Instant Zone Assembly)

زون اسمبلی آنی، نوعی از واحد کنترل است که در صورت فعال شدن سیستم اطفاء حریق، به‌صورت فوری جریان آب را به زون هدف هدایت کرده و باقی زون‌ها را ایزوله می‌کند. این سیستم برای محیط‌هایی که واکنش سریع به آتش ضروری است، مناسب می‌باشد.

ویژگی‌ها:

• عملکرد سریع و بدون تأخیر
• مناسب برای فضاهای صنعتی و محیط‌های با خطر بالا
• کاهش احتمال گسترش آتش به سایر زون‌ها

کاربردها:

• کارخانه‌ها، انبارهای پرخطر، نیروگاه‌ها

زون اسمبلی تأخیری (Delayed Zone Assembly)

در این مدل، زون اسمبلی به شما اجازه می‌دهد تا مدت زمان کوتاهی تأخیر در جریان آب ایجاد کنید. این ویژگی در فضاهایی که نیاز به بررسی دستی یا کنترل بیشتر قبل از آب‌پاشی وجود دارد، بسیار کاربردی است.

ویژگی‌ها:

• ارائه فرصت جهت بررسی وضعیت پیش از فعال‌سازی نهایی
• قابل اتصال به سیستم‌های کنترل هوشمند یا دستی
• کمک به کاهش خسارات ناشی از تخلیه اشتباه آب

کاربردها:

• مراکز داده، اتاق‌های سرور، کتابخانه‌ها، مراکز هنری

نحوه انتخاب زون اسمبلی مناسب

انتخاب زون اسمبلی مناسب، گام بسیار مهمی در طراحی سیستم اطفاء حریق اتوماتیک است و تأثیر مستقیمی بر کارایی، ایمنی، و هزینه‌های نگهداری این سیستم دارد. برای انتخاب درست، باید عوامل فنی، محیطی و مقرراتی را به‌طور همزمان در نظر گرفت.

نوع کاربری ساختمان

اولین گام، شناخت دقیق نوع فعالیت و حساسیت محیط مورد نظر است. به عنوان مثال:

• در کارخانه‌ها یا انبارهای صنعتی بهتر است از زون اسمبلی آنی استفاده شود.
• در مراکز داده، موزه‌ها یا کتابخانه‌ها، مدل تأخیری انتخاب بهتری است تا از آسیب آب جلوگیری شود.

متراژ و تعداد طبقات ساختمان

هرچه ساختمان بزرگ‌تر و مرتفع‌تر باشد، به زون‌بندی دقیق‌تری نیاز است. تقسیم مناسب زون‌ها بر اساس طبقات یا نواحی عملکردی باعث مدیریت بهتر حریق می‌شود. در این موارد، تعداد زون اسمبلی‌ها نیز بیشتر خواهد بود.

الزامات و استانداردهای ایمنی

انتخاب زون اسمبلی باید مطابق با استانداردهای بین‌المللی نظیر NFPA 13، UL و FM باشد. این استانداردها نوع شیرها، نحوه اتصال، تست عملکرد و موارد بازرسی دوره‌ای را مشخص می‌کنند.

قابلیت اتصال به سیستم‌های نظارت هوشمند

در ساختمان‌هایی با سیستم مانیتورینگ مرکزی یا کنترل هوشمند، زون اسمبلی باید قابلیت ارسال سیگنال و اتصال به سیستم‌های BMS یا تابلو کنترل مرکزی را داشته باشد.

دسترسی برای تعمیر و نگهداری

زون اسمبلی باید در مکان‌های قابل دسترس برای بازرسی، تست و تعمیرات دوره‌ای نصب شود. همچنین باید از تجهیزاتی استفاده شود که در بازار به‌راحتی یافت شده و خدمات پس از فروش مناسبی دارند.

برند و کیفیت تجهیزات

توصیه می‌شود از برندهای معتبر دارای گواهی‌نامه‌های بین‌المللی استفاده شود. تجهیزاتی مانند فلوسوئیچ، شیر تست و شیر سیگنال‌دار باید از نظر دوام و دقت عملکرد، اطمینان لازم را فراهم کنند.

💡 پیشنهاد عملی: قبل از خرید یا نصب زون اسمبلی، حتماً از یک مهندس یا کارشناس سیستم‌های اعلام و اطفاء حریق دارای صلاحیت مشاوره بگیرید تا براساس نقشه‌های مکانیکال و شرایط ساختمان، بهترین طراحی ارائه شود. در این زمینه می‌توانید با متخصصین ما در بامن آنلاین همراه باشید.

نقش زون اسمبلی در ایمنی ساختمان

در دنیای امروزی که ایمنی و پیشگیری از خطرات در طراحی ساختمان‌ها در اولویت قرار دارد، زون اسمبلی به عنوان یک مولفه کلیدی در سیستم‌های اطفاء حریق اتوماتیک شناخته می‌شود. این تجهیز نه‌تنها در لحظه وقوع آتش‌سوزی نقش حیاتی ایفا می‌کند، بلکه در پیشگیری از گسترش خسارات نیز تأثیرگذار است.

ایزوله‌سازی سریع نواحی آسیب‌دیده

یکی از مهم‌ترین نقش‌های زون اسمبلی، تفکیک سریع زون‌های آسیب‌دیده از سایر بخش‌های ساختمان است. این موضوع باعث می‌شود که حریق به سایر طبقات یا فضاها سرایت نکند و تیم‌های آتش‌نشانی بتوانند تمرکز عملیاتی دقیق‌تری داشته باشند.

کنترل هدفمند جریان آب

زون اسمبلی با کنترل دقیق جریان آب در هر ناحیه، کمک می‌کند فقط همان بخشی از سیستم فعال شود که واقعاً نیاز دارد. این کار علاوه بر صرفه‌جویی در منابع آب، از بروز خسارات ناشی از پاشش بی‌مورد آب جلوگیری می‌کند — به‌ویژه در محیط‌های حساس مثل دیتاسنتر یا فضاهای اداری.

بهینه‌سازی عملیات امداد و نجات

با زون‌بندی هوشمندانه ساختمان، آتش‌نشانان می‌توانند سریع‌تر موقعیت آتش‌سوزی را شناسایی کرده و وارد عمل شوند. اطلاعات ارسالی از فلوسوئیچ‌ها و شیرهای سیگنال‌دار زون اسمبلی به سیستم مرکزی، نقشه لحظه‌ای از وضعیت بحران در اختیار قرار می‌دهد.

کاهش خسارات مالی و تجهیزاتی

زون اسمبلی با جلوگیری از تخریب غیرضروری سایر زون‌ها، باعث کاهش خسارات مالی می‌شود. همچنین با کمک به قطع سریع جریان آب در زمان مناسب، از آسیب به تجهیزات الکترونیکی یا اسناد مهم جلوگیری می‌کند.

افزایش ایمنی جانی

در ساختمان‌هایی که از سیستم‌های اطفاء حریق مجهز به زون اسمبلی استفاده می‌کنند، احتمال نجات جان افراد در صورت آتش‌سوزی به‌طور چشم‌گیری افزایش پیدا می‌کند، چون پاسخ سیستم به شکل سریع، دقیق و موضعی انجام می‌شود.

کلام آخر

زون اسمبلی تنها یک قطعه مکانیکی نیست؛ بلکه مرکز فرماندهی هر زون از سیستم اطفاء حریق محسوب می‌شود. استفاده از تجهیزات استاندارد و طراحی حرفه‌ای این بخش، نه‌تنها جان انسان‌ها را نجات می‌دهد، بلکه سرمایه و زیرساخت‌های حیاتی ساختمان را نیز حفظ می‌کند. زون اسمبلی به عنوان بخش اصلی و اساسی در ایمنی ساختمان در شرایط کنونی است که باید با استفاده از آن در هر چه بهتر و ایمن‌تر شدن سازه‌ها استفاده کرد. در بامن قصد داریم تا علاوه بر تامین بهترین اطلاعات و تجهیزات ایمنی، معرفی انواع سیستم‌های زون کنترل و همچنین لیست قیمت تجهیزات زون اسمبلی آرامش را به منازل شما بیاوریم. بامن آنلاین همراه شماست.